Hoewel we drugsgebruik tijdens Koningsnacht & Koningsdag absoluut niet willen stimuleren, weten we toch dat vele jongeren hier toch gebruik maken met Koningsnacht & Koningsdag dancefeesten zoals Kingsland of Kingsday Festival of één van de vele andere dancefeesten in Nederland. Dus dan kunnen we maar beter adviezen geven voor een veilig verloop van deze nationale feestdag, inclusief adviezen voor meldkamer, ambulancepersoneel en eerstehulpposten van ziekenhuizen rond de te verwachte alcohol- en drugsgerelateerde eerstehulpverzoeken.

Zoals bekend wordt op Koningsdag, ondanks de steeds strengere regels, vanaf ongeveer twee uur s’ middags al veel alcohol gedronken. Als door een deel van de feestvierders in de loop van de dag daarbovenop ook nog drugs gebruikt wordt neemt de kans op problemen en daarmee de noodzaak aan eerste hulp toe

Naast overmatig drankgebruik of gecombineerd gebruik met drugs leveren nog een aantal andere factoren zoals de wisselende kwaliteit in het aanbod van drugs een verhoogd risico op voor die dag. Het gebruik van “vervuilde” XTC-tabletten, van versneden cocaïne of van schommelende doseringen speedpoeders kan aanleiding zijn van een extra toeloop op de eerstehulp. Het is voor een veilig verloop als voor een adequate eerstehulpverlening van belang dat zowel het stadhuis als de eerstehulpdiensten in Amsterdam op de hoogte zijn van de specifieke risicofactoren van Koningsdag.) deel van de feestvierders in de loop van de dag daarbovenop ook nog drugs gebruikt wordt neemt de kans op problemen en daarmee de noodzaak aan eerste hulp toe.

Wat zijn de specifieke risico’s voor Koningsdag:

1. Tijdstip
2. Toeristen, bezoekers uit de regio
3. Gecombineerd gebruik van alcohol en drugs
4. De kwaliteit in het aanbod van drugs

1. Tijdstip
Koningsdag 2014 valt op een zaterdag, een ten aanzien van alcohol- en druggebruik risicovolle dag voor al diegenen die na een drukke werkweek, vermoeid aan Koningsdag beginnen. De ervaring leert namelijk dat vermoeidheid een risicofactor is van het sneller in problemen raken door drank- of druggebruik.

“Het lijkt wel of ik sneller dronken wordt?!”, “Ik heb een extra portie speed nodig om mijn vermoeidheid te overwinnen!”, zal tijdens deze maandagse Koningsdag vaker gehoord worden dan andere jaren.

2. Toeristen, bezoekers uit de regio
Er is al jaren een trend waarneembaar dat steeds meer toeristen en bezoekers uit de regio op Amsterdam afkomen om hier Koningsdag te vieren. (Hetzelfde geldt voor de Gay-pride door de Amsterdamse grachten). In hoeverre zij als gevolg van het gemeentelijk beleid van het annuleren van een aantal mega-evenementen af zullen zien om naar Amsterdam te komen moet afgewacht worden. Hetzelfde geldt of ook hierdoor het aantal (alcoholgerelateerde) ambulanceritten zal afnemen.

Bij het voornemen van de gemeente om tijdens Koningsdag extra VWA-medewerkers in te zetten ter controle op de alcoholverkoop aan minderjarigen, roept de vraag op of dit wel nut heeft. In de massaliteit van Koningsdag hebben jongeren voldoende mogelijkheden om via ouderen aan alcohol te komen.

Het is beter om in te zetten op een integraal alcoholpreventiebeleid voor Koningsdag van het beperken van wat ik als de “impulsverkooppunten” van alcohol omschrijf, zoals biertappen op straat, stapels kratten bier bij de ingang van supermarkten. Het zijn vooral jongeren uit de regio die al wandelend door de drukke straten van de Amsterdamse binnenstad die via die impulsverkooppunten in de loop van de dag/avond dronken worden, zonder dat zij dat voldoende bij zichzelf realiseren; de dronkenschap wordt er als het ware “ingewandeld”. Het is in mijn ogen één van de verklaringen dat op Koningsdag relatief veel alcoholgerelateerde ambulanceritten nodig zijn.

3. Gecombineerd gebruik van alcohol en drugs
Er is al jaren een trend waarneembaar van een gecombineerd gebruik van alcohol en drugs. Dat zal op Koningsdag bij een (relatief klein) deel van de feestvierders niet anders zijn. Het strekt dan ook tot aanbeveling om naast alcohol het preventiebeleid ook toe te passen op die drugs die verkocht worden via coffeeshops en smartshops. Ten aanzien van coffeeshops wordt door het Adviesburo en de GGD (in het kader van het Platform drugssignalering en preventie) net als voorgaande jaren de belangenvereniging van coffeeshopeigenaren (BCD) verzocht haar achterban te verzoeken om tijdens Koningsdag terughoudend te zijn met de verkoop van met name spacecake. Hetzelfde verzoek gaat via de VLOS (belangenvereniging van smartproducten) richting hun achterban in de verkoop van hun producten, zoals Sclerotia. De ervaring leert dat beide branches dit verzoek serieus nemen, zodat zij, in tegenstelling tot de “natte” horeca niet meegaan in de “Oranjemanie” van het op Koningsdag stunten met hun producten.

4. De kwaliteit in het aanbod van drugs
De ervaring leert dat het probleem van versneden drugs zich hoofdzakelijk voordoet bij uitgaansdrugs, zoals XTC, speed, cocaïne en GHB. Vandaar dat in Amsterdam de mogelijkheid bestaat om deze middelen op inhoud en kwaliteit te testen zodat, naast de algemene drugsvoorlichting, de gebruikers geïnformeerd en, als nodig, gewaarschuwd kunnen worden over de gezondheidsrisico’s van versnijdingen, verkeerde doseringen, vervuilde XTC-tabletten, enz.

Hierbij, op basis van de drugstestspreekuren en labanalyses van het Adviesburo, een overzicht van de meest recente stand van zaken in het aanbod van uitgaansdrugs; aan verschillen in doseringen, aan soorten versnijdingen, enz. in XTC, cocaïne, speed en GHB.

• XTC (MDMA)
  Het aanbod van XTC bestaat al tijden overwegend uit tabletten met een, voor zowel vrouwelijke als mannelijke gebruikers, redelijke dosering van tussen de 70mg en 120mg MDMA. Echter zijn er een aantal tabletten in omloop met hogere doseringen (120-170 mg), met uitschieters tot 200 mg MDMA. Over het algemeen zijn de gebruikers op de hoogte van deze tabletten met (te) hoge doseringen en passen hun slikgedrag daarop aan. Maar in de hectiek van Koningsdag kunnen deze tabletten vooral bij vrouwelijke en incidentele (onervaren) gebruikers tot problemen leiden van misselijkheid, overgeven, desoriëntatie tot paniekaanvallen aan toe. Het aantal XTC-tabletten die andere stoffen dan MDMA bevatten, is de laatste tijd zeer gering. Maar juist op een dag als Koningsdag lopen onervaren, jonge of incidentele gebruikers het risico deze “vervuilde” tabletten aan te schaffen. (Op dergelijke feestdagen zijn het vooral opportunistische dealers die oude voorraden van moeilijk verkoopbare XTC-tabletten “aan de man brengen”
• Amfetamine (speed)
  De kwaliteit in het aanbod van speed is ronduit slecht te noemen. De labanalyses van poeders met zeer lage percentages amfetamine zijn eerder regel dan uitzondering. De versnijding in speed bestaat hoofdzakelijk uit cafeïne, zonder directe gezondheidsrisico’s. Onder invloed van cafeïne is er slechts sprake van een verhoogde hartslag wat bij onervaren of incidentele gebruikers echter tot onzekerheid kan leiden, met in de hectiek van Koningsdag het risico van paniekaanvallen.
• Cocaïne (snuif)
  De versnijdingen die de laatste tijd in snuif-cocaïne worden aangetroffen, zoals Levamisol, Fenacetine, Diltiazem en Hydroxyzine, leveren, voor zover het Adviesburo weet, geen acute gezondheidsproblemen op. Het risico, in EHBO termen, van het gebruik van cocaïne ligt vooral in de combinatie met alcohol (door de invloed van cocaïne wordt de dronkenschap van alcohol als het ware “opgeschoven” met als gevolg dat er te snel te veel gedronken wordt zonder dat de consument dat op dat moment afdoende beseft). Gelet op het gegeven dat tijdens Koningsdag relatief veel alcohol genuttigd wordt is bij de eerste hulp extra alertheid voor dit gecombineerde gebruik op zijn plaats.
• GHB
  De verschillende bronnen uit het veld (netwerken Adviesburo, cijfers CPA-meldkamer, gegevens EHBO-posten op party’s en de verslavingszorg) wijzen op een stijging in het gebruik van GHB. (met name de ontwikkeling in de provincie dat GHB steeds vaker gebruikt wordt onder bepaalde groepen jongeren als alternatief voor de, te dure, alcohol in discotheken baart zorgen). Ten aanzien van het versnijden van dit middel valt hoegenaamd niets te melden, behalve dat in sommige labmonsters GBL aangetroffen wordt, een variant met een sterkere werking dan GHB. Deze variant wordt echter snel herkend door de gebruiker.
  Één van de belangrijkste problemen voor de gebruiker van GHB is het bepalen van de juiste dosering. Het verschil tussen de gewenste dosering en “out gaan” (van een plotseling diepe slaap) is bij GHB een dunne draad.
  Gelet op de praktijk dat de gebruiker bij dit “out gaan” vaak niet tot nauwelijks aanspreekbaar is, is een adequate diagnose ter plaatse door het ambulancepersoneel vaak moeilijk vast te stellen. Het strekt dan ook tot aanbeveling de patiënt voor verdere hulp naar een ziekenhuis te vervoeren.
  Hierbij speelt dat, als de gebruiker weer bij kennis komt hij of zij, als schrikreactie of schaamte zeer afwijzend tot agressief kan reageren op de hulpverlener. De gebruiker op zijn gemak stellen door duidelijk elke volgende stap in de hulp uit te leggen werkt rustgevend, waarbij het aan te bevelen is daarbij de vriendenkring te betrekken. Zij weten vaak veel over de achtergrond van de gebruiker en wat er (eventueel) aan andere middelen is gebruikt.

(Bron: Adviesburo Drugs)