Een troonswisseling een gebeurtenis van historische betekenis, want dit gebeurt slechts om de tig-jaar. Troonwisseling, ofwel wisseling van de troon betekent dat de zittend staatshoofd afziet van de troon en plaats maakt voor een nieuw staatshoofd.

Troonsafstand
Het is overigens niet wettelijk geregeld hoe een troonsafstand er precies uit hoort te zien. Feitelijk gebeurt dit door tekening van een akte van abdicatie waarin Beatrix als zittend staatshoofd afziet van de troon.

Met het plaatsen van deze handtekening treedt de nieuwe koning automatisch in functie, maar hij moet dan wel nog even officieel worden ingehuldigd. Willem-Alexander zal dus geen handtekening hoeven te plaatsen ter aanvaarding van het koningschap. Dat is het gevolg van de wettelijke regels van de erfopvolging.

Erfopvolging
Als oudste zoon van Beatrix is Willem-Alexander de wettelijke opvolger van zijn moeder. Niet ieder lid van de koninklijke familie is automatisch ook lid van het Koninklijk Huis en niet ieder lid van het Koninklijk Huis behoudt onder alle omstandigheden aanspraken op de troon.

Met de troonsbestijging van Willem-Alexander ontstaat er een nieuwe situatie en die is als volgt: zijn oudste dochter prinses Catharina-Amalia is voortaan de 1e in de lijn van troonopvolging.

Als Willem-Alexander overlijdt of troonsafstand doet vóór zijn oudste dochter achttien jaar is, kan er voor de tussenperiode een regent of regentes benoemd worden.

Inhuldiging
Volgens artikel 32 van de Grondwet moet de nieuwe koning zo snel mogelijk na de abdicatie van de oude koning worden beëdigd of ingehuldigd. Het begrip kroning kennen we in Nederland officiëel niet.

Het ligt voor de hand dat pas op de ochtend van de inhuldiging van de nieuwe koning de vertrekkende vorst zijn troonsafstand met z’n handtekening op de akte van abdicatie bezegelt. Zo ging het in 1980 met Juliana en Beatrix ook en zo wordt recht gedaan aan de regel dat de nieuwe koning zo snel mogelijk na de abdicatie wordt ingehuldigd.

De inhuldiging gebeurt in de hoofdstad Amsterdam en wel tijdens een openbare gezamenlijke vergadering van de Staten-Generaal (de Eerste en Tweede Kamer). De Nederlandse grondwet eist dat. Die eist ook dat de nieuwe koning dan trouw zweert of belooft aan de Nederlandse grondwet én een getrouwe vervulling van zijn ambt. De tekst van die eed op de Nederlandse grondwet is bij wet vastgesteld.

De nieuwe koning
De troonswisseling bestaat dus uit een beperkt aantal formaliteiten met als hoogtepunt de inhuldigingsceremonie in de hoofdstad Amsterdam. Toch moeten er ook een paar besluiten vallen die voor het aantreden en de machtsuitoefening van de nieuwe vorst niet wezenlijk zijn, maar evengoed veel aandacht trekken.